(حُ) [ ع . ] (اِ.) جِ حق . 1 - راستی ها، درستی ها. 2 - وظایف ، تکالیف . 3 - در فارسی به معنای دستمزد. 4 - مجموعة قوانین ، قواعد و رسوم لازم الاجرایی که به منظور استقرار نظم در جوامع انسانی وضع یا شناخته شده است . ؛ ~ اجتماعی مجموعة حقوق فرد در پیوند با اجتماع . ؛ ~ بازنشستگی حقوقی که کارمند یا کارگر در دوران بازنشستگی می گیرد. ؛ ~ بشر مجموعة حقوق و اختیاراتی که به یک شخص به عنوان انسان و بدون در نظر گرفتن نژاد، ملیت ، تابعیت یا جنس او داده می شود. ؛ ~ بین الملل شاخه ای از علم حقوق که از قانون های حاکم بر روابط کشورها گفتگو می کند.
گذشته از اينكه بدانيم: معناي لغوي ‹‹حق›› و ‹‹حقوق›› چيست؟ و اهل لغت، اين واژه را در چه مواردي، به كار ميگيرد؟،گشت و گذار اجمالي در جهت هموار شدن يك نگرش گذرا به مفهوم اصطلاحي آن از منظر حقوقشناسان، بيمناسبت نيست.
حقوقدانان، براي دستيابي به يك مفهوم صحيح از واژه ‹‹حقوق›› معيار ثابت و مشخصي كه از دانش حقوق شناختي، به دست ميآيد ارائه نكردهاند. گرايشهاي فكري و اعتقادي هر صاحبنظر در گونه برداشت از مفهوم اين واژه، موجب پراكندگي ديدگاهها در ارائه تعريف صحيح از آن شده است.
بدينسان، هر صاحب نظري منطبق بر انديشه اعتقادي ويژه خود، مدلي براي بازيافت مفهوم آن، نشان داده است.
بعضي ميگويند:
‹‹به مجموعه قوانين و قواعد و رسوم لازمالاجرا كه براي استقرار نظم در جامعه انساني وضع شده است، حقوق ميگويند.››[1] اين تعريف، حقوق را به دو نوع وضعي و اجتماعي، منحصر ميسازد. و لازمه آن ردّ حقوق طبيعي و فردي است.
بعضي از حقوقدانان هدف اصلي حقوق را محدود كردن آزادي فردي، ميدانند و اين تعريف را به دست ميدهند.
‹‹حقوق عبارت از تطبيق آزادي يك فرد با آزادي ساير افراد جامعه ميباشد››[2] اين تعريف نيز حقوق فردي را به وضوح رد ميكند.
در باور بعضي خود كلمه ‹‹حقوق›› معاني مختلفي را به ذهن متبادر ميسازد كه شاملاند بر:
1- حقوق عبارت از مجموعه قواعد و مقرراتي كه حاكم بر روابط افراد يك جامعه معين ميباشد. اين قواعد داراي ضمانت اجرائي هستند. اين معنا را حقوق ‹‹موضوعي يا ذاتي›› [abjective law] نيز تعبير ميكنند.
2- حقوق، جمع كلمه ‹‹حق›› است و حق، قدرت و امتيازي ميباشد كه طبق قوانين حقوق وضعي براي افراد جامعه شناخته شده است اين حق را ‹‹حقوق فردي›› گويند.
3- حقوق، علمي است در باب مطالعه قواعد و اصول حقوق موضوعي و حقوق شخصي.
نظرات شما عزیزان: